Rasululloh sallallohu alayhi va sallam aytganlar: “Musulmonning so'kmog'i fosiqlik erur va qotilligi kofirlik erur”.

Umar ibn Xattobdan: “Yahudiylardan bir kishi menga: “Ey Amir al-Mo'minin, Kitobingizda bir oyat border, sizlar uni o'qiysizlar, agar shu oyat bizga nozil bo'lganda erdi, o'sha kunni biz bayram qilib olur edik”, - dedi. Men “Qaysi oyat?”- deb so'radim. U: “Bu kun diningizni mukammal qilib beribdurmen va ne'matlarimni (hidoyat, tavfiqimni) sizlarga mo'l-ko'l qilibdurmen va sizlar islom dinini qattiq tutishingizni va islom yo'lida yashahslaringizni ixtiyor etibdurmen”degan oyat”, - deb aytdi. “Ha, biz o'sha oyat karima tushgan kunni va tushgan joyni bilurmiz. Jum'a kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Arofatda turganlarida nozil bo'lgandir”, - dedim” (O'sha oyati karima tushgan kun sharafiga bizda bir emas, ikki marta bayram qilinur; har jum'a kuni va Qurbon hayotida).

Abu Hurayra r.a. Payg'ambarimiz Muhammad s.a.v. dan shunday rivoyat qiladilar: “Yetti kishini Alloh taolo Arshning soyasida soyalantiradi:
1. Odil boshliqni;
2. Yoshlikdan Allohning ibodati bilan o'tgan kishini;
3. Yolg'iz holida Allohni eslab ko'z yosh to'kkan kishini;
4. Qalbi doim masjid bilan bog'langan kishini;
5. O'ng qo'li bilan bergan sadaqani chap qo'li bilmagan (ya'ni, maxfiy sadaqa qilgan) kishini;
6. Alloh yo'lida do'stlashgan ikki kishini;
7. Chiroyli ayol fahshga chorlaganda “Alloh taolodan qo'rqaman”, deb bosh tortgan kishini”.

Odam bolasi ikki vodiy to`la mol-dunyosi bo`lsa ham, mol-dunyo to`la uchinchi vodiyni orzu qiladi. Uning qornini faqat tuproqgina to`ldira oladi. Alloh taolo tavba qilgan bandasining tavbasini qabul qilgaydir.

***
Bu mol-dunyo degan narsa hayvon ko`zini o`ynatadigan ko`m-ko`k, shirin o`t-o`lan kabi fusunkor va lazzatlidir. Kimki nafsini tiyib, ehtiyojiga yarashasini olsa, barakali bo`ladi va kimki ochko`zlik qilib, ehtiyojidan ortig`ini olsa, bebaraka bo`ladi. Bunday odam mechkay hayvon kabidir, mehnat qiladigan qo`l tilamchi qo`ldan yaxshidir.

***
Halollik yo`qolib ketganda qiyomat bo`lmog`ini kutavergil!

***
Haqiqiy boy – nafsi to`q odamdir.

***
Olloh taolo o`z rahmatini yuz bo`lak qilib yaratib, to`qson to`qqiz bo`lagini o`zida saqlab qoldi. Uning bir bo`laginigina yerga nozil qildi. Olloh taoloning yerga nozil qilgan ana shu bir bo`lak rahmati tufayli butun borliq o`zaro rahmdillik qilg`aydir. Hattoki ot ham bolasini mayib qilib qo`yishdan cho`chib, tuyoqlarini ehtiyotkorona ko`tarib boradi.

***
Har bir ezgu amal sadaqadir.

***
Mo`min mo`min uchun bir-birini suyab turagan ikki bino yanglig` bo`lmog`i zarur.

***
Oralaringizda eng yaxshingiz – xulqi go`zalingizdir.

***
Olloh taolo biror bandasini (qilgan amali solihlari tufayli) sevgaydir. Jabroil alayhissalomga nido qilib: “Olloh falon bandasini sevdi, sen ham uni sevgil!” – degaydir. Jabroil alayhissalom ham o`shal bandani sevgaydirlar. So`ng Jabroil alayhissalom osmon ahliga nido qilib: “Olloh taolo falon bandasini sevdi, siz ham sevingiz!” – degaydir. Osmon ahli ham o`shal bandani sevgaydir. Shundan so`ng yer ahlida unga nisbatan muhabbat paydo bo`lgaydir.

***
Musulmon odamning so`kmog`i – buzuqlik, urushmog`i – kofirlikdir.

***
Kishilar kimning yomonligidan qo`rqib qochsa, o`sha odam eng yomon odamdir.

***
Har bir qo`pol, quruq, gerdaygan, beqanoat va dimog`dor odam ahli do`zaxidir.

***
Hech bir yokim hech narsa o`ziga yetadigan aziyatga Olloh taolodek sabr qila olmagay! Mushriklar uning o`g`li bor, deb da’vo qiladilar, ammo u ularni ofiyat qilib, rizq ato qilg`ay.

***
Osonlashtiringiz, qiyinlashtirmangiz, xotirjam qilingiz, bezdirmangiz!

***
Mo`min odam o`zini bir kavakdan ikki marta ilon chiqib chaqmog`iga yo`l qo`ymas.

***
Kishi jannatda o`ziga suyukli odam bilan birga bo`ladi.

***
Ish noloyiq odamlarga topshirilganda qiyomat bo`lmog`ini kutaver.

Namozga oid hadislardan namunalar

* Payg‘ambarimiz (s.a.v.) ashoblaridan so‘radilar: «Birortangiz uyingizning oldidan oqib o‘tadigan daryoda (yoki soyda) har kuni besh mahal yuvinsangiz, badanimda kir qolibdi, deb aytasizmi?» Sahobalar: «Sira ham kir qolmaydi», deyishdi. Rasuli Akram: «Besh vaqt namoz ham shunga o‘xshash bo‘lib, Alloh taolo bu o‘qilgan namozlar tufayli gunohlarni kechiradi».

* «Asr namozini qazo qilib qo‘ygan odam bola-chaqasiyu mol-dunyosidan ajragan kishi yanglig‘dir».

* «Qorong‘u kechalarda masjidga borgan kishilarga, Qiyomat kuni bir nurga mazhar bo‘lishlari xushxabarini yetkazing».

* «Sizlardan birlaringiz namoz o‘qigan joyda tahoratini buzmasdan o‘tirgan muddatgacha, farishtalar: «Iloho, bu kishining gunohlarini kechir va unga rahm ayla», deb duo etishadi»

* «Allohga qasamki, shunday narsa xayolimdan o‘tyapti: o‘tin to‘plashni buyursam va o‘tinlar to‘plansa. Keyin namozga buyursam, namoz uchun azon aytilsa, keyin bir kishini mo‘minlarga imomlikka o‘tishni buyursam-da, namozga kelmaganlarning borib uylarini yoqsam...»

* «Mo‘minlar xufton va bomdod namozlaridagi savobni bilganlarida edi, bu namozlarni jamoat bilan o‘qish uchun, emaklab bo‘lsa ham, masjidga kelishar edi».
* «Namoz inson bilan shirk va kufr o‘rtasidagi bir pardadir. Namozni tark etish bu pardani ko‘tarish bo‘ladi».

* «Ular (kofirlar) bilan bizning o‘rtamizni farqlaydigan alomat namozdir. Binobarin, namozni tark qilgan kimsa kofirlarga o‘xshabdi».

* «Banda Qiyomat kunida eng avvalo namozdan hisob-kitob qilinadi. Agar namozi durust chiqsa, qutulibdi va yutibdi. Agar namozi durust chiqmasa, yutqazibdi. Farz namozlari kam chiqsa, Alloh azza va jalla: «Qarang-chi, qulimning nafl namozlari bormi?» deydi. Namozlarining kami nafl namozlar bilan to‘ldiriladi. Qolgan amallari ham shu tarzda hisob-kitob qilinadi».

* «Bir kuni Payg‘ambar, alayhissalom, huzurlarida namoz o‘qimay tong otguncha uxlagan bir kishining nomi tilga olindi. Rasuli Akram: «Unday bo‘lsa, u odamning quloqlariga yo qulog‘iga shayton bavl etibdi», deya marhamat qildilar».

* «Sizlardan birov uxlab qolsa, shayton uning orqa miyasiga uch tugun tugib qo‘yadi va har tugunga: «Hali tunlar uzun, (bemalol) uxla», deya afsun o‘qiydi. Agar u odam uy-g‘onib Allohni zikr etsa, tugunlardan bittasi, tahorat olganida yana biri, namoz o‘qiganida esa, qolgani ham yechiladi va qalbi quvonch va xushnudlikka to‘lib tong ottiradi. Aks holda, shayton tugib qo‘ygan tugunlarning ta'sirida dangasalik bilan tong otguncha uxlab qoladi».

* Kechasi turib ibodat qilgan va xotinini uyg‘otgan, xotini turishni xohlamasa, yuziga suv sepgan odamga Alloh rahmatini yog‘dirsin. Kechasi turib namoz o‘qigan va erini uyg‘otgan, eri turishni xohlamasa, yuziga suv sepgan xotinga Alloh rahmatini yog‘dirsin».

* «Namoz jannatning kalitidir».

* «Namoz dinning ustunidir».

* «Namoz mo‘minning me'rojidir».

* «Ey Muhammad, bir kecha-kunduzda ummatlaringga besh vaqt namozni farz qildim. O‘zimcha ahd qildimki, kim shu besh vaqt namozni o‘z vaqtida ado etib yursa, u kishini jannatga kiritaman. Kim o‘z vaqtida ado etib yurmasa, u banda xususida ahdim yo‘qdir» (Hadisi qudsiy).

Bir do‘stimninng kitob do‘koniga borgan edim. U xaridorlar bilan mashg‘ul ekan, bekor turmay deb, qarshimdagi manzarani tomosha qila boshladim. Qator-qator tizilgan qorli tog‘lar. Etaklarigacha oqlikka burkangan. Ostida oltin rangli bir irmoq. Quyosh nuri yalt-yalt aks etib turibdi. Irmoqning bosh qismidan tog‘ yon bag‘irlariga qadar bo‘lgan yerni daraxtlar qoplagan. Old tomon esa rango-rang gul va chechaklar bilan bezangan. O‘zgacha bir go‘zallik manzarasi... Shu keng olamning torgina bir qolipga siqishtirilgan bir parchasini milyardlab insondan bittasi sifatida tomosha qilyapman. «U koinotdan bir parcha, men insoniyat olamidan bir parchaman...», deyayotgan edim o‘zimga o‘zim. Do‘stim xaridorlar bilan ishini bitirganidan so‘ng «uzr» degandek so‘rashib, kursiga o‘tirdi. Do‘konda u va men hamda rastalardan kitob izlayotgan bir navqiron qolgan edik. Bu yosh yigitning egniga qalin kurtka va keng shim kiyib olgan edi. Najmurda qiyofatli bu g‘arib shaxs bilan kitob izlash orasida qanday munosabat bo‘lishi mumkin, deya xayolimdan o‘tkazdim. Keyin u navqiron yuzini biz tomonga o‘girib stolga yaqinlashdi. hayron qoldim. Shu paytgacha men erkak deb o‘ylagan bu shaxs, aksincha, qiz ekan. Uning do‘stimdan so‘ragan savoli taajjubimni yanada orttirdi: ­ Menga haqiqatning nima ekanini va hayotning mazmunini, g‘oyasini tushuntiradigan bir kitob kerak. qaysi kitobni menga tavsiya eta olasiz? Do‘stim menga qarab, bu xususdagi qanoatimni so‘radi. Avval bunday mavzuga qiziqishi borligidan u qizni qizg‘in taqdirladim. Keyin: ­ Bu kitobni shu onda topib berish yoki bermaslik muhim emas,­ dedim. ­ Bugun bo‘lmasa, ertaga toparsan. Ammo buni hech o‘ylamasdan yashayotganlar, yetmish-sakson yoshga yetsalar ham, oh-voydan, afsus-nadomatdan boshqa biron narsa topa olmaydilar. So‘ngra turib rastalardan bir kitobni tanlab, unga berdim. ­ Hozircha shuni diqqat bilan o‘qib tur. Kerak bo‘lsa, boshqa birini yana tavsiya etaman,­ dedim. Do‘stim kitobni o‘rar ekan, qiz menga qarab: ­ Kechirasiz, mumkin bo‘lsa kasbingizni so‘rasam bo‘ladimi?­ dedi. Sotuvchi do‘stim menga fursat bermasdan kimligimni aytib qo‘yaqoldi. Yosh qiz bir muddat o‘ychan qarab turdi-da, shubha va taraddudli nazarlarini menga yo‘naltirib: ­ Nima desam ekan... haligi...­ dedi-da, yana jim qoldi. Unga fursat bermoq uchun: ­ Tortinma, men sening akangdekman yoki muallimlik jihati bilan otang hisoblanishim mumkin. Agar senga foydali bo‘la olsam, buni mamnuniyat bilan bajaraman,­ dedim. Qizning yuzida umid uchqunlari paydo bo‘la boshladi. Lekin taraddudlaridan hali to‘liq voz kecha olmagan ham edi. Men so‘zimda davom etdim: ­ Modomiki biron narsalar o‘rganmoqchi ekansan... Meni esa, muammolaringni hal qila oladigan odam deb o‘ylayotgan ekansan, garchi men unday odam bo‘lmasam ham, sen bu qanoating taqozosi o‘laroq mendan barcha savollaringni kamchiliksiz so‘rashing lozim. Dardingni ochiq o‘rtaga qo‘ymasang, senga loyiq tarzda foydali bo‘la olmayman. Hamma savolingga javob bera olaman degan da’vo qilmayman. Ammo bilmaganlarimni o‘rganib yoxud murojaat qilishing mumkin bo‘lgan kitoblarning nomini ayta olaman. Qiz o‘zini sal bemalol his qila boshladi. ­ Yaqinda men bu shahardan ketaman, ­ dedi. ­ Diplomimning imzolanishini kutyapman. Savollarimni yozib shu yerga tashlab ketsam, menga javob yoza olasizmi? Unga qo‘limdan kelganicha harakat qilishimni aytdim. Hayajon va umid to‘la, titroq bir ovozda tashakkur bildirib, «Xo‘p, xayr», deya eshik tomon yurdi. Endi tashqari chiqayotgan paytda: «Bir daqiqa», deya to‘xtatdim. ­ Bir narsani aytib qo‘ymoqchi edim. Fikrlaringga bu bir turtki bo‘lar. Qisqagina aytaman, nasib bo‘lsa, keyinchalik tafsilotini yozishga harakat qilaman. Qizning roziligini olgach qarshimdagi boyagi manzarani ko‘rsatib: ­ Shu rasmni ko‘rayapsanmi?­ deb so‘radim. ­ Ha, ­ dedi. ­ U rasmdagi tog‘lar haqiqiy tog‘, daraxtlar haqiqiy daraxtmi? ­ Ha, ­ dedi u va ilova etdi: ­ Bu bir fotosurat. Bo‘yoqli rasmga hech o‘xshamaydi. ­ To‘g‘ri aytding, ­ dedim, ­ Zotan ostiga ham kichik harflar bilan qaerning fotosurati ekani yozilgan. hozir sen o‘sha yerga borsang, u chamanzorlarda o‘tirib, u tepaliklarni tomosha qilib, daraxtlarning soyasida dam olishing mumkin, to‘g‘rimi? Qiz maroqli va o‘ychan tarzda «ha» ma’nosida boshini qimirlatdi. ­ Endi shu do‘konda yuzlab bo‘yoqli rasm va manzaralar borligini faraz qilaylik. Ulardagi daraxtlarni, tog‘larni, suvlarni «haqiqiy» deya olasanmi? U daraxtlarning soyasida o‘tirib, u quyoshdan foydalana olasanmi? Bir narsalarni his etgandek, ko‘zlarida sal-pal umid uchqunlari bilina boshladi. ­ Yo‘q,­ deb javob berdi. ­ Ana ko‘rdingmi, aytilgan har qanday so‘z, ilgari surilgan har qanday fikr yo bir haqiqatga tayanadi, yoxud aytgan shaxsning o‘z qanoatining asari, shaxsiy tushunchasining mahsuli bo‘ladi. Bu holda, o‘zgarmas va barqaror, sobit bir haqiqat bo‘lmog‘i lozimki, fikrlar unga muvofiq bo‘lgani muddatcha to‘g‘ri, undan uzoqlashgani nisbatda yanglish bo‘lsin. Haqiqat o‘zgarmaydi. Zotan o‘zgaradigan narsalarga haqiqat deyilmaydi. Har bir fikr bu asos orqali o‘lchanishiga ko‘ra, u o‘zgarmas haqiqatni qaerdan va qanday izlaymiz? Bu mavzu haqida bir oz bosh qotirishingni istayman. Keyinchalik bir-birimizni yanada yaxshiroq anglashimiz uchun foydali bo‘ladi deb o‘ylayman. Qiz bir muddat o‘sha suratga qarab turdi. Go‘yo surat bilan aloqasi unga boqmoqdan iboratdek, lekin o‘zi butunlay o‘zgacha bir olamda aylanib yurgandek edi. Xiyla vaqtdan keyin hech qanday fikr bildirmasdan juda samimiy ravishda tashshakkur bildirib, do‘kondan chiqib ketdi. O‘sha kuni kech soatlarga qadar u qizning ibrat beruvchi ta’siridan xalos bo‘la olmadim. Ertasi kuni ham tez-tez o‘sha voqeani xotirlab turdim. Uning nimalarni so‘rashi yoki bu savollarga qanday javob berishim unchalik muhim emas edi. «Asl muhimi, bu qiz va bunga o‘xshash yuzlab yoshlarning ruh olamlarida necha-necha iztiroblarning avj olgani va bularga keragicha qo‘l uzatilmaganidir», dedim o‘zimga o‘zim.